‘We zetten ons continu in voor verbetering’
Medische zorg in vluchtelingenopvang Noord-Holland Noord
De coronacrisis was nog niet voorbij of de volgende uitdaging voor de gezondheidszorg diende zich aan. Voor de duizenden vluchtelingen uit Oekraïne die in ons land arriveerden, moest medische zorg geregeld worden. En of dat nog niet genoeg was, kwam er vlot hierna ook de vraag naar zorg vanuit de crisisnoodopvanglocaties voor asielzoekers. De GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Noord-Holland Noord, onderdeel van de veiligheidsregio, pakte de coördinatie op en zorgde er, samen met de zorgketenpartners voor dat de zorg voor Oekraïense vluchtelingen en voor asielzoekers in onze regio geregeld is.
“Het lijkt soms vanzelfsprekend dat we medische zorg kunnen aanbieden”, zegt expert GHOR Maurice Dusseau, “maar dat is het natuurlijk niet. We waren heel erg blij met de samenwerking vanuit de huisartsen en huisartsenkoepels om de reguliere zorg te kunnen organiseren. Toen in februari 2022 duidelijk werd dat grote aantallen vluchtelingen uit Oekraïne naar onze regio zouden komen, zijn we begonnen met de voorbereidingen voor opvang. We wisten niet om hoeveel mensen het ging, wat hun conditie was, waar zij zouden verblijven. We hebben, samen met zorgketenpartners, een scenario gemaakt over wat dit ging betekenen in relatie tot zorgvragen. We zijn daarin samen opgetrokken met GGD Hollands Noorden, omdat bij de opvang van vluchtelingen aandachtsgebieden als jeugdgezondheidszorg, hygiënezorg, psychosociale hulpverlening, TBC-screening en infectieziekten een belangrijke rol spelen.”
Reguliere zorg ontlasten
De veiligheidsregio zette een doorstroomlocatie op, een plek waar de vluchtelingen in eerste instantie naar toe kunnen gaan en van waaruit gekeken wordt in welke gemeente in de regio plaats voor hen is. Dusseau: “Omdat we in het begin niet wisten wat we konden verwachten, hadden we elke dag van 7.00 tot 23.00 uur medische begeleiding op de doorstroomlocatie geregeld.”
De veiligheidsregio maakte bewust de keuze om op de doorstroomlocatie externe partijen in te huren om de reguliere zorg te ontlasten. Gespecialiseerde medewerkers van Broeder de Vries/Dutch Medical Group handelden op de locatie de eerste zorgvragen af. Als vluchtelingen een arts moesten zien, konden zij bij gepensioneerde of waarnemend huisartsen terecht. ‘s Avonds of in het weekend was de huisartsenpost beschikbaar “We hebben huisartsen, huisartsenposten, ambulancezorg, meldkamer, ziekenhuizen en verpleeg- en verzorgingstehuizen goed geïnformeerd over alles wat er op gezondheidsvlak speelde.”
Informatie delen
In de gemeenten vonden de Oekraïense vluchtelingen onderdak in gemeentelijke opvanglocaties en bij particulieren. De vluchtelingen kunnen met hun medische vragen bij de reguliere huisartsen terecht. “De zorgpraktijken wilden graag weten hoeveel vluchtelingen er waren, zodat zij daarop konden anticiperen”, vertelt Dusseau. “Vanwege de privacy kunnen gemeenten deze informatie niet zomaar delen. We hebben toen gezorgd voor een systeem waarin gemeenten bijhielden hoeveel vluchtelingen er in hun gemeenten waren, zodat wij die informatie konden delen met de zorgketen. Ook hebben we regelmatig ‘factsheets zorg’ gemaakt, waarbij alle informatie over de zorg in onze regio beschreven staat. Op deze manier houdt iedereen eenzelfde beeld van hoe de zaken georganiseerd zijn.”
Asielzoekers
Naast de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne stond Noord-Holland Noord in het voorjaar van 2022 ook voor de taak om crisisnoodopvang voor asielzoekers te regelen. “Voor asielzoekers is het zorgsysteem anders georganiseerd”, weet de expert GHOR. “Zij vallen onder de verantwoordelijkheid van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, COA. Het COA zet voor medische zorg de organisatie GezondheidsZorg Asielzoekers, GZA, in.”
Eerst kwam er twee weken crisisnoodopvang in het Sportpaleis in Alkmaar. “We werkten hier voor de medische begeleiding samen met dezelfde externe partij als voor de vluchtelingen uit Oekraïne, Broeder de Vries. Toen de crisisnoodopvang naar Heiloo ging, hebben we contact gezocht met GZA in Heerhugowaard. We hadden tenslotte een gemeenschappelijke uitdaging en we wilden het goed organiseren. Medewerkers van Broeder de Vries ondervingen de zorgvragen en verwezen, in afstemming met het GZA, patiënten door naar de huisartsenpraktijk van het GZA.”
Verbetering
De vele, verschillende betrokken partijen, zoals gemeenten, COA, GZA, externe zorgpartijen en de reguliere zorgpartners maakt de samenwerking naar mening van Dusseau tot een boeiend ‘speelveld’.
Bij opening van een tweede crisisnoodopvanglocatie in de regio is de veiligheidsregio overgeschakeld naar een andere werkwijze van huisartsenzorg op de crisisnoodopvanglocaties. De huisartsenzorg wordt geleverd door artsen van Arts en Specialist. EHBO-ers van Medical Support zijn tevens werkzaam op de crisisnoodopvanglocaties. “Arts en Specialist en het GZA zijn de partijen waar het COA mee samenwerkt”, legt Dusseau uit. “Het loopt goed. We kijken continu waar verbetering mogelijk is. We hebben bijvoorbeeld onlangs een zorgcoördinator aangenomen, die op beide crisisnoodopvanglocaties de afstemming doet tussen GHOR, artsen, EHBO, locatiemanagers en bewoners.”
Inspectie op bezoek
“Begin januari is de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd op onze locatie in Enkhuizen op bezoek geweest”, vervolgt hij. “De inspecteurs waren positief over hoe wij het geregeld hebben. Daarnaast zijn zij nog naar acht andere crisisnoodopvanglocaties geweest. De inspectie heeft een algemene factsheet gemaakt met risico’s en aanbevelingen. Als ik daarnaar kijk, kan ik zeggen dat wij in onze regio veel zaken goed georganiseerd hebben. En daar waar het scherper kan, zetten we ons in voor verbetering.”